Zakat al-Maal is de derde pijler van de islam en vertegenwoordigt veel meer dan alleen aalmoezen: het is een daad van aanbidding, een zuivering van je bezittingen en een recht van de behoeftigen op je rijkdom. In 2025 geldt deze verplichting voor elke moslim met een minimumbedrag aan rijkdom (nissab) van ongeveer € 5.900, wat overeenkomt met de waarde van 85 gram goud.
In deze gids wordt gedetailleerd uitgelegd wie Zakat Al-Maal moet betalen, hoe u dit nauwkeurig kunt berekenen en aan wie u het moet uitkeren in overeenstemming met de islamitische regelgeving.
Grondslagen en belang van Zakat Al-Maal
Zakat wordt 82 keer genoemd in de Edele Koran , vaak in verband met het gebed, wat het fundamentele belang ervan in de islamitische religieuze praktijk benadrukt. Allah zegt in de Koran (Soera At-Tawbah, vers 103):
"Neem aalmoezen van hun rijkdommen, reinig hen en zegen hen, en bid voor hen. Jouw gebed is een rust voor hen. En Allah is Alhorend, Alwetend."
Deze verplichting vervult verschillende essentiële functies:
- Spirituele reiniging : Het reinigt de ziel van hebzucht en overmatige gehechtheid aan materiële goederen.
- Sociale rechtvaardigheid : draagt bij aan een eerlijke herverdeling van de welvaart
- Gemeenschapssolidariteit : het versterkt de banden tussen de leden van de gemeenschap
- Economische ontwikkeling : het stimuleert de goederencirculatie en vermindert hamsteren
In tegenstelling tot Zakat al-Fitr , dat gekoppeld is aan het einde van de Ramadan, wordt Zakat al-Maal jaarlijks betaald over het opgebouwde vermogen.
Wie moet Zakat Al-Maal betalen?
Een moslim moet aan vijf voorwaarden voldoen om onderworpen te zijn aan de Zakat-plicht:
- Moslim zijn : Zakat is een islamitische religieuze verplichting
- Bezit de nisab : Beschik over activa die de minimumdrempel bereiken of overschrijden (€ 5.900 in 2025, gebaseerd op de waarde van 85 gram goud)
- Volledig eigendom gedurende één maanjaar : Na het volledig in bezit hebben van deze activa gedurende één maanjaar (354 dagen)
- Wees volwassen en geestelijk gezond : kinderen en mensen zonder onderscheidingsvermogen zijn vrijgesteld
- Geen onmiddellijke schulden : Spoedeisende schulden kunnen worden afgetrokken van het belastbare bedrag
Het is belangrijk om te weten dat Zakat betrekking heeft op het overschot aan essentiële behoeften. Noodzakelijke goederen voor het dagelijks leven (een huis, dagelijkse kleding, een eigen auto) worden niet meegerekend.
Welke activa zijn onderhevig aan Zakat?
Niet alle activa zijn onderworpen aan Zakat. Hier is een duidelijke indeling van belastbare en niet-belastbare activa:
Belastbare activa
| Categorie | Voorbeelden | Tarief |
|---|---|---|
| Liquiditeit | Geld op de bank, contant geld | 2,5% |
| Goud en zilver | Sieraden die niet regelmatig worden gedragen, baren | 2,5% |
| Investeringen | Aandelen, obligaties, cryptovaluta | 2,5% |
| Commerciële aandelen | Goederen bestemd voor verkoop | 2,5% |
| Huurinkomsten | Beleggingspanden | 2,5% |
Niet-belastbare activa
- Hoofdverblijfplaats
- Persoonlijke auto
- Kleding en persoonlijke bezittingen voor dagelijks gebruik
- Professionele gereedschappen
- Regelmatig gedragen sieraden (volgens sommige scholen)
Om uw begrip van de regels met betrekking tot belastbare activa te verdiepen, kunt u onze gespecialiseerde werken over de zuilen van de Islam raadplegen.
Hoe u uw Zakat Al-Maal in 3 stappen berekent
Het berekenen van Zakat is relatief eenvoudig, maar moet nauwkeurig gebeuren:
1. Maak een lijst van al uw belastbare bezittingen
Tel de waarde van al uw Zakat-te betalen bezittingen op:
- Saldi van al uw bankrekeningen
- Contant geld in uw bezit
- Huidige marktwaarde van uw beleggingen
- Waarde van goud en zilver dat niet regelmatig wordt gedragen
- Waarde van onroerend goed bestemd voor belegging (leegstaand)
2. Trek uw directe schulden af
Trek de schulden af die in het lopende jaar moeten worden terugbetaald:
- Rekeningen die betaald moeten worden
- Leningbetalingen die binnen het jaar verschuldigd zijn
- Andere onmiddellijke financiële verplichtingen
3. Pas het tarief van 2,5% toe als het saldo de nissab overschrijdt
Als het bedrag dat u na aftrek van de schulden overhoudt, hoger is dan de nissab (€ 5.900 in 2025), vermenigvuldigt u het met 2,5%.
Concreet voorbeeld:
- Bankspaargeld: € 12.000
- Waarde van uw aandelen: € 3.000
- Ongedragen goud: € 2.000
- Totale activa: € 17.000
- Directe schulden: € 2.000
- Belastbaar bedrag: € 15.000
- Verschuldigde zakat: € 15.000 × 2,5% = € 375
Om deze berekening te vergemakkelijken, kunt u gebruikmaken van de hulpmiddelen en rekenmachines die door erkende islamitische organisaties beschikbaar worden gesteld.
Wanneer en hoe moet je Zakat Al-Maal betalen?
Betalingsperiode
Zakat moet eenmaal per maanjaar (hawl) worden betaald, gerekend vanaf het moment dat uw vermogen de nisab bereikt. Hoewel u zelf de datum van betaling binnen het jaar kunt kiezen, geven veel moslims er de voorkeur aan hun zakat tijdens de Ramadan te betalen, wanneer de beloning voor goede daden wordt vermenigvuldigd.
Betaalmethoden
Er zijn verschillende opties beschikbaar om uw Zakat te verdelen:
- Directe distributie : U kunt uw Zakat persoonlijk verdelen onder in aanmerking komende begunstigden in uw omgeving
- Via liefdadigheidsinstellingen : veel islamitische liefdadigheidsinstellingen innen en verdelen Zakat om ervoor te zorgen dat het terechtkomt bij degenen die het het hardst nodig hebben.
- Via online platforms : Sommige sites bieden veilige diensten voor het betalen van Zakat
Welke methode u ook kiest, zorg ervoor dat uw Zakat bij de rechtmatige begunstigden terechtkomt.
De acht categorieën van legitieme begunstigden
De Koran definieert duidelijk acht categorieën van mensen die in aanmerking komen voor Zakat in Soera At-Tawbah, vers 60:
- De armen (Fuqara) : Mensen waarvan het inkomen lager is dan hun basisbehoeften.
- De behoeftigen (Masakin) : Mensen in zeer precaire situaties, vaak dakloos
- Zakat-beheerders : mensen die verantwoordelijk zijn voor de inning en distributie ervan
- Mensen wier harten moeten worden gewonnen (Mu'allafati Quloobuhum) : Nieuwe bekeerlingen of mensen die zich in het bekeringsproces bevinden
- De bevrijding van slaven (Riqab) : wordt tegenwoordig geïnterpreteerd als het helpen van onderdrukte of verhandelde mensen
- Mensen met schulden (Gharimin) : Personen die niet in staat zijn hun schulden af te lossen die ze hebben gemaakt voor legitieme behoeften.
- Op de Weg van Allah (Fi Sabilillah) : Projecten die het algemeen belang van de moslimgemeenschap dienen
- Reizigers in moeilijkheden (Ibnus-Sabil) : Mensen die onderweg zijn en geen middelen hebben
Het is belangrijk om te weten dat uw directe familieleden (ouders en kinderen), uw echtgenoot(e) en niet-moslims (op enkele uitzonderingen na volgens bepaalde meningen) over het algemeen geen recht hebben op uw Zakat. Raadpleeg onze boeken over islamitische jurisprudentie voor meer informatie hierover.
Zakat Al-Maal in het moderne tijdperk: aanpassingen en overwegingen
Onze hedendaagse tijd roept nieuwe vragen op over de toepassing van Zakat:
Nieuwe soorten goederen
- Cryptocurrencies : worden over het algemeen als belastbaar beschouwd als ze de nissab bereiken
- Pensioen- en beleggingsfondsen : Onderworpen aan Zakat over het toegankelijke deel
- Intellectueel eigendom : gegenereerde inkomsten zijn belastbaar
Optimalisatie en facilitering
Om de berekening en betaling van uw Zakat te vergemakkelijken:
- Stel een specifieke jaarlijkse datum in voor uw berekening
- Gebruik speciale apps om uw belastbare activa bij te houden
- Documenteer uw betalingen om duplicaten of weglatingen te voorkomen
- Raadpleeg een specialist bij een complexe situatie
Voor een diepgaandere kijk op de hedendaagse toepassing van Zakat kunt u de naslagwerken over islamitisch geloof en spiritualiteit raadplegen.
Sociale en economische gevolgen van Zakat
Zakat Al-Maal is niet alleen een individuele daad van aanbidding, maar ook een mechanisme van sociale rechtvaardigheid met tastbare effecten:
- Armoedebestrijding : door herverdeling van welvaart onder de allerarmsten
- Economische circulatie : Door hamsteren te beperken en handel te stimuleren
- Sociale cohesie : Door de banden van solidariteit tussen de leden van de gemeenschap te versterken
- Persoonlijke reiniging : vrijgevigheid cultiveren en hebzucht bestrijden
Deze collectieve voordelen herinneren ons eraan dat Zakat een alomvattend systeem is dat spirituele toewijding en sociaal welzijn verenigt.
Veelgestelde vragen over Zakat Al-Maal
Kan ik mijn Zakat doneren aan niet-islamitische goede doelen?
De meeste geleerden zijn van mening dat zakat moet worden uitgedeeld aan behoeftige moslims. U kunt echter ook vrijwillige donaties (sadaqa) doen aan niet-islamitische organisaties.
Moet ik Zakat betalen over de sieraden van mijn vrouw?
De meningen lopen uiteen per rechtsschool. Volgens de Hanafi-school zijn alle gouden en zilveren sieraden belastbaar. Andere scholen stellen sieraden die regelmatig worden gedragen vrij. Raadpleeg een deskundige voor specifiek advies over uw situatie.
Kan ik mijn Zakat vooraf betalen?
Ja, het is toegestaan om Zakat vooraf te betalen, maar het bedrag moet op de verjaardag opnieuw worden berekend om er zeker van te zijn dat het juiste bedrag is betaald.
Moet ik Zakat betalen over mijn salaris?
Salaris is alleen onderhevig aan Zakat als u het spaart en het gespaarde bedrag de nisab overschrijdt en een heel maanjaar in uw bezit blijft.
Conclusie: Het spirituele en sociale belang van Zakat
Zakat Al-Maal is meer dan alleen een financiële verplichting; het is een daad van aanbidding die de ziel en rijkdom van de gelovige reinigt en tegelijkertijd bijdraagt aan de opbouw van een rechtvaardigere en zorgzamere samenleving. In 2025, met een nissab van ongeveer € 5.900, wordt elke moslim met dit bedrag uitgenodigd om aan deze fundamentele verplichting te voldoen.
Het oprecht en nauwkeurig betalen van Zakat weerspiegelt onze toewijding aan de principes van rechtvaardigheid en mededogen die centraal staan in de islam. Het is ook een erkenning dat onze rijkdom ons door Allah is toevertrouwd en dat een deel ervan rechtmatig toebehoort aan de minderbedeelden.
Wilt u uw kennis over deze essentiële pijler van de islam en andere religieuze verplichtingen verdiepen, aarzel dan niet om de werken te raadplegen die verkrijgbaar zijn bij Al-Imen, uw referentie-moslimboekhandel sinds 1982 .
Let op: De informatie in dit artikel is uitsluitend bedoeld ter informatie. Voor specifieke vragen over uw persoonlijke situatie is het raadzaam een wetenschapper of specialist in islamitische jurisprudentie te raadplegen.
