Subhanallah betekent 'Glorie zij Allah' in het Arabisch. Deze fundamentele islamitische uitdrukking erkent goddelijke perfectie en transcendentie. Het wordt gebruikt tijdens het gebed (tijdens het buigen en de prostratie), uit ontzag voor de schepping en als spirituele bescherming. De volledige vorm in het gebed is Subhanallah al-'Adhîm (tijdens het buigen) en Subhanallah al-A'lâ (tijdens de prostratie). Het 33 keer reciteren van Subhanallah na het gebed maakt deel uit van de soennah. De combinatie ervan met Subhanallah wa bihamdihi (Glorie en lof zij Allah), 100 keer per dag herhaald, brengt vergeving voor zonden zo talrijk als het schuim van de zee. Deze uitdrukking is een pijler van dhikr (het gedenken van Allah) in de islam.
Goddelijke verheerlijking in de islam
In de rijke islamitische spirituele traditie nemen uitdrukkingen die Allah verheerlijken een centrale plaats in en verbinden ze de gelovige voortdurend met zijn Schepper via eenvoudige maar diepgaande formules. Onder deze essentiële uitdrukkingen valt "Subhanallah" (سُبْحَانَ اللهِ) op door zijn spirituele kracht en de frequentie waarmee het in het dagelijks leven van moslims wordt gebruikt.
Deze zin, die letterlijk "Glorie aan Allah" of "Allah is volmaakt" betekent, is veel meer dan alleen een religieuze zin. Het vormt een fundamentele theologische verklaring die absolute goddelijke transcendentie erkent en bevestigt dat Allah boven alle onvolmaaktheid en beperkingen staat die het menselijk verstand zich kan voorstellen.
Zowel gebruikt in formele aanbidding als in momenten van spontane verwondering, creëert "Subhanallah" een permanente verbinding tussen het bewustzijn van de gelovige en goddelijke grootsheid. In dit artikel onderzoeken we de verschillende dimensies van deze essentiële uitdrukking, de Koranische fundamenten, de verschillende gebruikscontexten en de immense spirituele voordelen die voortvloeien uit regelmatige beoefening.
Betekenis en spirituele fundamenten
De linguïstische en theologische reikwijdte
De uitdrukking "Subhanallah" (سُبْحَانَ اللهِ) bestaat in het Arabisch uit twee elementen:
- "Subhana" (سُبْحَانَ): Afgeleid van de wortel "sa-ba-ha" die zuivering, vrijstelling en afstand oproept
- "Allah" (اللهِ): De eigennaam van God in de islam
De letterlijke betekenis is "Glorie aan Allah" of "Allah is volmaakt", maar de theologische betekenis ervan gaat veel dieper. Deze uitdrukking:
- Bevestigt goddelijke transcendentie (tanzih): Allah is boven alle onvolmaaktheid, beperking of geschapen eigenschap
- Erkent de oneindige afstand tussen de Schepper en de schepping
- Zuivert het concept van het goddelijke van alle antropomorfisering of ontoereikende vergelijking
Het concept van "tasbih" (verheerlijking), waarvan "Subhanallah" is afgeleid, staat centraal in de islamitische theologie. Het herinnert ons eraan dat hoewel de mens Allah kan kennen via Zijn namen en eigenschappen, Zijn essentie ons begrip te boven gaat.
Grondslagen in de Koran en de Soennah
Deze verheerlijking is diepgeworteld in de Koran, waar we talrijke vermeldingen van tasbih vinden, waaronder:
"De zeven hemelen en de aarde, en al wat daarin is, verheerlijken Hem (yusabbihu). En er is niets dat Zijn glorie en Zijn lof niet verheerlijkt, maar jullie begrijpen hun verheerlijking niet." (Koran 17:44)
Dit opmerkelijke vers onthult dat de hele schepping, bewust of onbewust, deelneemt aan de verheerlijking van Allah. Wanneer de gelovige "Subhanallah" zegt, harmoniseert hij daarmee met het kosmische ritme van het universum.
De Koran gebiedt ons ook rechtstreeks:
“Verheerlijk de naam van uw Heer, de Allerhoogste” (Soera Al-A'la, vers 1)
In de Soennah moedigde de Profeet Mohammed ﷺ deze formule in het bijzonder aan:
"Twee uitspraken zijn licht op de tong, zwaar in de weegschaal [van goede daden] en geliefd bij de Meest Genadevolle: 'Subhanallahi wa bihamdihi, Subhanallahil-'Adhim' (Glorie en lof zij Allah, Glorie zij Allah, de Allergrootste)." [Overgeleverd door Al-Bukhari en Muslim]
Deze profetische traditie onderstreept de uitzonderlijke waarde van deze eenvoudige maar diepgaande uitdrukking, die onze relatie met het goddelijke kan transformeren.
Gebruikscontexten en aanbevolen werkwijzen
In ritueel gebed (Salat)
"Subhanallah" neemt een centrale plaats in in het dagelijkse islamitische gebed, waar het op specifieke momenten wordt gebruikt:
-
Tijdens de neiging (Rukû') : "Subhana Rabbiyal-'Adhîm" (سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ) - "Glorie aan mijn Heer, de Allergrootste"
- Idealiter herhaal je dit drie of meer keer
- Vergezeld van een innerlijke houding van onderwerping
-
Tijdens de uitputting (Sujûd) : "Subhana Rabbiyal-A'lâ" (سُبْحَانَ رَبِّيَ الأَعْلَى) - "Glorie aan mijn Heer, de Allerhoogste"
- Herhaal dit ook drie of meer keer
- Het moment dat het dichtst bij Allah wordt beschouwd in het gebed
Deze specifieke formuleringen komen perfect overeen met de aangenomen fysieke posities: door te buigen erkent men de goddelijke grootheid (al-'Adhim), terwijl men door neer te knielen, de meest nederige positie, de opperste transcendentie viert (al-A'la).
Na het gebed: de essentiële dhikr
Een sterk aanbevolen gewoonte (Soennah) na elk verplicht gebed is het reciteren van:
- "Subhanallah" 33 keer
- "Alhamdulillah" 33 keer
- "Allahu Akbar" 34 keer (of 33 keer, gevolgd door "La ilaha illallah wahdahu la sharika lah...")
Deze praktijk, bekend als "tasbih", wordt ondersteund door verschillende authentieke hadith:
"Wie na elk gebed Allah (Subhanallah) drieëndertig keer verheerlijkt, Hem (Alhamdulillah) drieëndertig keer prijst en Zijn grootheid (Allahu Akbar) drieëndertig keer verkondigt - wat negenennegentig maakt - en dan het honderdtal voltooit door te zeggen: 'Lâ ilâha illallâh wahdahu lâ sharîka lah, lahul-mulk wa lahul-hamd wa huwa 'alâ kulli shay'in qadîr' (Er is geen god dan Allah, de Ene zonder deelgenoten; Aan Hem is de heerschappij, Aan Hem is de lofprijzing en Hij heeft macht over alle dingen), zijn zonden zullen vergeven worden, zelfs als ze zo overvloedig waren als het schuim van de zee." [Overgeleverd door Muslim]
Deze regelmatige oefening:
- Verlengt de spirituele staat van gebed
- Verzamel aanzienlijke goddelijke beloningen
- Word een dagelijkse zuiverende gewoonte
Om deze dhikr te vergemakkelijken, gebruiken veel moslims een tasbih , een traditionele islamitische rozenkrans, waarmee ze de recitaties ongestoord kunnen tellen.
Het onder ogen zien van verwondering
Buiten de formele rituele setting is "Subhanallah" de aanbevolen spontane uiting wanneer men geconfronteerd wordt met:
- De schoonheid van de schepping (landschappen, natuurverschijnselen)
- Buitengewone of wonderbaarlijke situaties
- De manifestatie van goddelijke kracht of wijsheid
Dit gebruik maakt het mogelijk om:
- Herken onmiddellijk de goddelijke bron van alle schoonheid en perfectie
- Verwondering omzetten in aanbidding
- Bedenk dat de schepping de eigenschappen van de Schepper weerspiegelt
De Profeet Mohammed ﷺ gebruikte deze uitdrukking zelf vaak als reactie op de wonderen die hij zag. Zo leerde hij zijn metgezellen deze houding van voortdurende dankbaarheid.
Varianten en bijbehorende formules
Subhanallah wa bihamdihi
De uitgebreide formule "Subhanallah wa bihamdihi" (سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ) - "Glorie en lof zij Allah" combineert verheerlijking en lof. Het heeft bijzondere verdiensten, zoals blijkt uit deze hadith:
"Wie honderd keer per dag 'Subhanallah wa bihamdihi' (Glorie en lof zij Allah) zegt, zijn zonden zullen worden uitgewist, zelfs als ze zo talrijk zijn als het schuim van de zee." [Overgeleverd door Al-Bukhari en Muslim]
Deze formule wordt vooral aanbevolen:
- Ochtend en avond
- Tussen dagelijkse bezigheden
- Als een regelmatige praktijk om de ziel te zuiveren
Subhanallah walhamdulillah wala ilaha illallah wallahu akbar
Deze meer complete formule combineert vier fundamentele uitdrukkingen van het islamitische geloof:
- "Subhanallah" (Glorie zij Allah)
- "Alhamdulillah" (Geprezen zij Allah)
- "La ilaha illallah" (Er is geen god behalve Allah)
- "Allahu Akbar" (Allah is de Grootste)
Deze combinatie wordt als bijzonder krachtig beschouwd en omvat verschillende essentiële aspecten van aanbidding: verheerlijking, lofprijzing, getuigenis van eenheid en vergroting. In sommige hadiths wordt het genoemd als onderdeel van de "baqiyat as-salihat" (blijvende goede daden), die waardevoller zijn dan de rijkdommen van deze wereld.
Subhanallah wa Ta'ala
De zin "Subhanallah wa Ta'ala" (سبحانه وتعالى) - "Moge Hij geprezen en verheven worden" wordt vaak gebruikt na het noemen van Allah's naam in een geschreven of mondelinge context. In sommige hedendaagse teksten wordt het afgekort tot "SWT" en drukt het uit:
- Absolute goddelijke transcendentie
- Verheffing boven alle onvolmaaktheid
- Respect en eerbied bij het aanroepen van de goddelijke naam
Spirituele voordelen en goddelijke beloningen
Reiniging van de ziel en verzoening van zonden
Regelmatig reciteren van "Subhanallah" biedt aanzienlijke spirituele voordelen, waaronder:
-
Uitwissen van zonden : Zoals vermeld in verschillende authentieke hadith, kan deze eenvoudige formule zonden uitwissen die "zo talrijk zijn als het schuim van de zee."
-
Reiniging van de tong : Door de tong bezig te houden met goddelijke verheerlijking, wordt deze behoed voor nutteloze of schadelijke woorden.
-
Verheffing van spirituele rang : Elke tasbih (verheerlijking) is een werk dat de gelovige tot Allah verheft
De Profeet Mohammed ﷺ zei:
"Reiniging is de helft van het geloof. 'Al-hamdulillah' (Alle lof zij Allah) vult de schalen, en 'Subhanallah wal-hamdulillah' (Glorie en lof zij Allah) vult de ruimte tussen hemel en aarde." [Overgeleverd door Muslim]
Deze traditie illustreert perfect hoe deze eenvoudige formule een immense spirituele impact kan hebben, vergelijkbaar met de ruimte tussen hemel en aarde.
Het cultiveren van goddelijk bewustzijn (Taqwa)
Regelmatige beoefening van "Subhanallah" transformeert geleidelijk het spirituele bewustzijn van de gelovige:
- Het versterkt het bewustzijn van goddelijke transcendentie in het dagelijks leven
- Het ontwikkelt nederigheid in het aangezicht van de grootheid van Allah
- Het verfijnt de perceptie van goddelijke tekenen in de schepping
Deze praktijk stelt ons in staat om taqwa (vroom geweten) te ontwikkelen, wat in de Islam als de hoogste spirituele kwaliteit wordt beschouwd.
Bomen planten in het paradijs
Een opmerkelijke hadith meldt dat de Profeet Mohammed ﷺ zei:
"Ik ontmoette Ibrahim (Abraham) in de nacht dat ik naar de hemel werd gebracht. Hij zei tegen me: 'O Mohammed, breng mijn groeten over aan je gemeenschap en vertel hen dat het paradijs vruchtbare grond en zoet water heeft, en dat het een vlak land is. De planten die er groeien zijn 'Subhanallah' (Glorie zij aan Allah), 'Alhamdulillah' (Geprezen zij Allah), 'La ilaha illallah' (Er is geen god dan Allah) en 'Allahu Akbar' (Allah is de Grootste)." [Overgeleverd door At-Tirmidhi]
Deze prachtige metafoor leert ons dat elke uitgesproken "Subhanallah" letterlijk een boom plant in het paradijs voor de gelovige. Dit illustreert op perfecte wijze hoe ogenschijnlijk eenvoudige daden grote, eeuwige gevolgen kunnen hebben.
Toepassing in het dagelijks leven
Subhanallah integreren in je dagelijkse leven
Om optimaal te profiteren van de spirituele voordelen van "Subhanallah", volgen hier enkele praktische aanbevelingen:
-
Pas deze formule toe op belangrijke momenten van de dag :
- Bij het ontwaken de dag beginnen met het verheerlijken van Allah
- Na elk verplicht gebed (33 keer)
- Aanschouw de schepping (sterrenhemel, landschap, enz.)
- In het licht van buitengewone gebeurtenissen
-
Gebruik een misbaha (gebedssnoer) om het tellen tijdens meerdere recitaties te vergemakkelijken. Gebedsaccessoires kunnen waardevolle hulpmiddelen zijn om deze gewoonte vol te houden.
-
Creëer mentale associaties tussen bepaalde dagelijkse handelingen en deze verheerlijking, zodat het een natuurlijke gewoonte wordt.
Kinderen lesgeven
Het doorgeven van deze praktijk aan jongere generaties is essentieel om de spirituele traditie te behouden:
- Leg de betekenis van "Subhana Allah" eenvoudig uit aan kinderen
- Moedig hen aan om het te gebruiken in het licht van de schoonheid van de schepping
- Maak er een familiespel van na het gebed
- Gebruik passend lesmateriaal, zoals beschikbaar in onze kindercollectie
Door deze vroege overdracht wordt deze praktijk diep verankerd in het spirituele leven van het kind.
Subhanallah en geestelijk welzijn
Recente studies in de positieve psychologie bevestigen wat de islamitische traditie al eeuwenlang leert: een houding van verwondering en dankbaarheid verbetert het mentale en emotionele welzijn aanzienlijk. Regelmatige beoefening van "Subhanallah" kan dus bijdragen aan:
- Verminder stress en angst
- Ontwikkel een positievere kijk op het leven
- Het verbeteren van de veerkracht in het licht van moeilijkheden
- Kweek een gevoel van verbondenheid met iets dat groter is dan jezelf
Deze therapeutische dimensie van dhikr past perfect in de holistische visie van de Islam, waarin spiritueel welzijn onlosmakelijk verbonden is met het algemene welzijn van de mens.
De kunst van verheerlijking
Subhanallah als levensfilosofie
"Subhanallah" kan verder gaan dan een eenvoudige rituele formule en een ware levensfilosofie worden die onze relatie met de wereld transformeert. Door een houding van voortdurende verwondering te ontwikkelen vóór de schepping, ontwikkelen we:
- Een verhoogde gevoeligheid voor de schoonheid die ons omringt
- Een gezonde afstand tot overmatige materiële zorgen
- Een diepe dankbaarheid voor goddelijke zegeningen, zelfs de meest subtiele
- Een evenwichtiger perspectief op de uitdagingen van het leven
Deze filosofie van voortdurende verheerlijking helpt ons de wereld te zien zoals de Koran ons uitnodigt die te zien: als een reeks tekenen (ayat) die verwijzen naar de grootsheid van de Schepper.
De collectieve dimensie van verheerlijking
Als "Subhanallah" een individuele praktijk kan zijn, krijgt het een bijzondere dimensie wanneer het collectief wordt gedeeld:
- In de dhikr (herinnering) kringen die in de moskeeën zijn georganiseerd
- Met familie, vooral na het gebed
- Bij gemeenschapsevenementen
Deze collectieve dimensie versterkt de broederlijke banden en vergroot de spirituele impact van de verheerlijking. Zo ontstaat er een sfeer die bevorderlijk is voor de spirituele verheffing van alle deelnemers.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen "Subhanallah" en "Alhamdulillah"?
Hoewel deze twee uitdrukkingen vaak samen worden gebruikt, hebben ze verschillende betekenissen:
- "Subhanallah" (سُبْحَانَ اللهِ) - "Glorie zij Allah": erkent goddelijke transcendentie en de afwezigheid van enige onvolkomenheid in Allah.
- "Alhamdulillah" (الْحَمْدُ لِلَّهِ) - "Alle lof zij Allah": drukt dankbaarheid en erkenning uit van goddelijke zegeningen.
Een eenvoudige manier om deze twee uitdrukkingen te onderscheiden, is door te bedenken dat "Subhanallah" betrekking heeft op wat Allah is (volmaakt, transcendent), terwijl "Alhamdulillah" betrekking heeft op wat Allah doet (Zijn zegeningen jegens ons).
Mag men “Subhanallah” reciteren tijdens dagelijkse activiteiten?
Absoluut. In tegenstelling tot ritueel gebed (salat), waarvoor specifieke voorwaarden gelden, kan dhikr (waaronder "Subhanallah") onder bijna alle omstandigheden worden beoefend:
- Tijdens het lopen
- Tijdens het huishouden
- Tijdens de reizen
- Op het werk (indien nodig rustig)
Deze flexibiliteit zorgt ervoor dat je deze spirituele beoefening zelfs in het drukste dagelijkse leven kunt integreren, zonder dat het een extra last wordt.
Is er een specifiek aantal keren dat je "Subhanallah" moet reciteren?
Hoewel er in de hadith bepaalde aantallen worden genoemd (33 keer na het gebed, 100 keer per dag voor "Subhanallah wa bihamdihi"), is er geen strikte limiet. Het belangrijkste is:
- Regelmaat van de beoefening
- Oprechtheid en aanwezigheid van het hart tijdens het reciteren
- De diepere betekenis van de uitdrukking begrijpen
Zelfs een enkele oprechte en bewuste recitatie kan van grote spirituele waarde zijn als deze voortkomt uit een hart vol geloof en verwondering.
De transformerende kracht van goddelijke verheerlijking
De zin "Subhanallah" is meer dan alleen een rituele formule; het vertegenwoordigt een sleutel die de deur naar transcendent bewustzijn in de islam ontsluit. In enkele lettergrepen vat het de essentie samen van de relatie tussen de gelovige en zijn Schepper: erkenning van absolute goddelijke perfectie en nederigheid in het licht van deze grootsheid.
Deze eenvoudige zin, uitgesproken met aanwezigheid en bewustzijn, transformeert het gewone in het heilige en verbindt elk moment met de spirituele dimensie van het bestaan. Van de houdingen van ritueel gebed tot spontane beschouwingen van natuurlijke schoonheid, "Subhanallah" weeft een gouden draad die alle ervaringen verbindt met een goddelijk perspectief.
Zoals de Koran stelt in Soera Al-Isra:
"De zeven hemelen en de aarde en al wat daarin is, verheerlijken Hem. En er is niets dat Hem niet verheerlijkt en prijst. Maar jullie begrijpen hun verheerlijking van Hem niet. Voorwaar, Hij is Vergevensgezind en Meest Vergevensgezind." (Soera Al-Isra, vers 44)
Door deze verheerlijking regelmatig te beoefenen, voegen we ons bij het kosmische koor van de hele schepping en nemen we deel aan deze universele symfonie die alleen de Schepper in zijn volheid kan horen. Elk oprecht uitgesproken "Subhanallah" wordt dan niet alleen een daad van aanbidding, maar ook een stap naar een hoger bewustzijn en een leven doordrenkt van authentieke spiritualiteit.
Om uw begrip van deze essentiële uitdrukking en andere islamitische spirituele formules te verdiepen, nodigen wij u uit om onze collectie boeken over geloof en spiritualiteit en onze verklarende woordenlijst van islamitische uitdrukkingen te bekijken. Deze zijn verkrijgbaar in onze boekwinkel.
